Eki : Değerlendirme ve Talep Dilekçemiz 

YÜKSEKÖĞRETİM KURULU BAŞKANLIĞI’NA

ANKARA

Konu :           Hukuk Fakültelerinin öğrenci kontenjanı ve eğitim kalitesi hakkındaki değerlendirme ve    

                        taleplerimizdir.

            1136 s.lı Yasa’nın 76/1. maddesine göre; “Barolar; avukatlık mesleğini geliştirmek, meslek mensuplarının birbirleri ve iş sahipleri ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni sağlamak; meslek düzenini, ahlakını, saygınlığını, hukukun üstünlüğünü, insan haklarını savunmak ve korumak, avukatların ortak ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla tüm çalışmaları yürüten tüzel kişiliği bulunan, çalışmalarını demokratik ilkelere göre sürdüren kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır.” Avukatlık mesleğine kabul edilebilmek için de 1136 s.lı Yasa’nın 3/b maddesi uyarınca hukuk fakültesi mezunu olmanın zorunlu şartlardan olduğu izahtan varestedir.

Son yıllarda hukuk fakültesi sayısının kontrolsüz bir şekilde artması ve yine bununla orantılı olarak hukuk fakültelerindeki öğrenci kontenjanlarının ölçüsüz bir şekilde belirlenmesi nedeniyle ülkemizde hukuk fakültesi mezunu sayısında neredeyse patlama denecek ölçüde artış olmuş bu durum doğal olarak tüm baroların ve tabii ki Samsun Barosu’nun stajyer ve avukat sayısında ihtiyacın üzerinde ciddi artışlara neden olmuştur. 

2547 s.lı Yasa’nın 4/a-7 maddesinde yükseköğretimin amaçları arasında, “Öğrencilerini; İlgi ve yetenekleri yönünde yurt kalkınmasına ve ihtiyaçlarına cevap verecek, aynı zamanda kendi geçim ve mutluluğunu sağlayacak bir mesleğin bilgi, beceri, davranış ve genel kültürüne sahip, vatandaşlar olarak yetiştirmek,” de sayılmakta ve yine aynı yasanın 5/h maddesinde ise, yükseköğretimin ana ilkelerinden biri olarak, “Yükseköğretim kurumlarının geliştirilmesi, verimlerinin artırılması, genişletilmesi ve bütün yurda yaygınlaştırılması amacına yönelik olarak yenilerinin açılması, öğretim elemanlarının yurt içinde ve dışında yetiştirilmeleri ve görevlendirilmeleri, üretim - insangücü - eğitim unsurları arasında dengenin sağlanması, yükseköğretime ayrılan kaynakların ve ihtisas gücünün dağılımı, milli eğitim politikası ve kalkınma planları ilke ve hedefleri doğrultusunda ülke, çevre ve uygulama alanı ihtiyaçlarının karşılanması, örgün, yaygın, sürekli ve açık eğitim - öğretimi de kapsayacak şekilde planlanır ve gerçekleştirilir.” hükmü zikredilmektedir.

Yasa hükümleri yükseköğretimin amaç ve ana ilkelerini bu şekilde belirleyince, Yükseköğretim Kurulu tarafından bir fakültenin açılmasına karar verilir iken birçok diğer faktörün yanında her şeyden önce iki hususa ilişkin sorunun cevaplandırılması gerekmektedir:

                        a-)Bu fakülte evrensel niteliklerde branş elemanı yetiştirebilecek eğitim kalitesine sahip midir?

                        b-) Bu fakülte mezunlarının sayısı o ülkenin sosyoekonomik gerçekleri ile ve o branştaki ihtiyaç ile doğru orantılı mıdır?

            Kurumunuzun Türkiye’de hukuk fakülteleri açılırken ve bu fakültelerin öğrenci kontenjanları belirlenirken bu soruların yanıtını bilimsel ve gerçekçi bir şekilde araştırmadan tasarrufta bulunduğu düşünülmektedir. Çünkü 31.12.2016 itibariyle Türkiye’de toplam avukat sayısı 100.461’dir. Bu sayı 31.12.2015 itibariyle 93.573’dür. (Bir yıl içinde Türkiye genelinde avukatlık mesleğine 7.088 hukuk fakültesi mezunu daha dahil olmuştur.) Bu sayı 31.12.2000 itibariyle ise 41.427 idi. 16 yıllık bir süreçte Türkiye’de avukat sayısında iki katından daha fazla (yaklaşık % 142,50) bir artış olmuştur. Hâlbuki Türkiye’nin, 2000 - 2014 döneminde nüfus artış oranı % 14,5 ve 2001 - 2014 döneminde yıllık ekonomik ortalama büyüme oranı % 4,89 olmuştur. Samsun Barosu’nun da 31.12.2000’de mevcudu 395 iken bugün itibariyle bu sayı 1005 olmuştur. Yaklaşık 16 yıllık süreç içerisinde Samsun Barosu’ndaki üye sayısındaki artış Türkiye ortalamasının üstünde olup yaklaşık % 154,177 oranındadır. Bu cümleden olarak 2005 yılında Samsun Barosu’ndaki stajyerlerin sayısı 36 iken bu sayı bugün itibariyle 119’a çıkmıştır. (12 yıl içinde artış oranı %230,55) Keza diğer tüm Barolarda da benzer oranda ve sayıda artışlar yaşanmıştır / yaşanmaktadır.

Yine bugün itibariyle Türkiye’deki hukuk fakültelerinde okuyan öğrenci sayısı 70.000 civarındadır. Önümüzdeki en geç 5 yıl içinde bu öğrencilerin en az 55.000’inin avukat olacağı öngörülmekte olup bu da önümüzdeki 5 yıl içinde avukatlık mesleğine mevcudunun yaklaşık % 55,2’si oranında yeni üyenin katılacağını göstermektedir ki dünyanın hiçbir yerinde hiçbir akademik meslek örgütünde şartlarda önemli bir değişiklik olmadan üye sayısında bu kadar büyük oranlarda değişiklik olabilmesi mümkün değildir. Bu sağlıklı, kontrol edilebilir ve Türkiye’deki gelişmişlik oranıyla dolayısıyla gerçek ihtiyaçla uyumlu gerçekçi bir artış asla değildir. Bilakis kontrolsüz, tabiri caizse hormonlu bir artıştır. Bu artışın sebebi ise hukuk fakülteleri sayılarının çokluğunun yanı sıra fakültelerin öğrenci kontenjanlarındaki sayı fazlalığıdır.

Hukuk Fakültesi sayılarının ve bununla orantılı olarak Hukuk Fakültesi mezunlarının çok artması ve bu mezunların hemen hemen tamamının Barolar nezdinde staj başvurusunda bulunarak staj yapması, başta Hukuk Fakültesinde verilen eğitimin kalitesinin düşmesi ve Baroların stajyerlerin gerekli ihtiyaçlarını yeterince sağlayamaması gibi olumsuzlukları beraberinde getirmiştir.

                        Bu bakımdan hem Hukuk Fakültelerindeki eğitim kalitesinin arttırılması ve hem de kontenjanların ülkenin ihtiyaçları ile uyumlu hale gelebilmesi için bir dizi düzenlemeye ihtiyaç vardır. 

                        Bu bağlamda;

                        1-) Hukuk Fakültelerindeki her bir ana bilim dalında Doçent ve Yardımcı Doçent düzeyinde en az bir öğretim üyesi istihdam edilme imkanı yok ise, Hukuk Fakültesi açılmasına müsaade edilmemelidir.

                        2-) Hukuk Fakültelerine lisans eğitimi öncesi bir yıllık zorunlu hazırlık sınıfı konularak hazırlık sınıfında zorunlu olarak Hukuk Başlangıcı, Roma Hukuku, Felsefe, Sosyoloji, Mantık, Hukuk Tarihi, Siyasi Tarih, Türk Dili ve Edebiyatı ile Türkçe Kompozisyon derslerinin okutulması, bu derslerin tamamı öğrenci tarafından geçilmeden Hukuk Lisans Eğitiminin başlatılmaması yönünde düzenleme yapılmalıdır.

                        3-) Hukuk Fakültelerinde 2017-2018 öğretim yılından itibaren mevcut öğrenci kontenjanları öğrenci mevcudunun ¼ üne kadar düşürülerek öğrenci kabulü yapılmalıdır.

                        4-) Son dönemde üniversitelerden ihraç edilen akademisyenler nedeniyle hukuk fakültelerinin bu durumdan ne şekilde etkilendiği değerlendirilmeli, öğretim üyesi sayısı eğitim veremeyecek düzeyde düşen Hukuk Fakülteleri için kapatılmaları da dahil her türlü tedbir alınmalıdır.

                        5-) Hukuk Fakültelerinin sayısını ve öğrenci kontenjanlarını belirler iken hem Türkiye gerçeklerini, Türkiye’deki demografik, ekonomik, vb gelişme oranlarını göz önüne almalı ve hem de Adalet Bakanlığı’nın, Türkiye Barolar Birliği’nin ve Baroların düşünce ve önerilerine başvurulmalıdır. Adı geçen kurumlardan Türkiye’deki hâkim, savcı ve avukat ihtiyacı gerçekçi bir şekilde öğrenilip değerlendirilmeden, hukuk fakültesi kurulması da kontenjan sayılarının belirlenmesi de kamu hizmetinin amacına uygun bir tasarruf olmamaktadır.

            Yukarıda arz ettiğimiz taleplerimizin ivedilikle gündeminize alınarak taleplerimiz doğrultsunda tasarrufta bulunulmasını ve süreç hakkında tarafımıza bilgi verilmesini arz ederiz.

                                                      Saygılarımızla,23.02.2017

                                                                                 Av.Kerami GÜRBÜZ

                                                                                       Samsun Barosu Başkanı